Credit Manager Magazine 2/2021

14 CREDIT MANAGER MAGAZINE Luty / february 2021 MAKROEKONOMIA osób w wieku poprodukcyjnym oraz spadek liczby osób w wieku produkcyjnym utrzyma- na zostanie struktura konsumpcji. Analizując strukturę wydatków gospodarstw domowych niezbędnym jest zwrócenie uwa- gi, że w konsekwencji zmian demograficz- nych przemianom ulegnie także struktura wydatków poszczególnych kategorii. Z kolei w strukturze wydatków gospodarstw domo- wych emerytów najwyższy udział w 2018 roku miały wydatki na żywność i napoje bezalko- holowe oraz wydatki związane z użytkowa- niem mieszkania lub domu i nośniki energii – 49,7%. Poza wydatkami stałymi innym istot- nym składnikiem wydatków gospodarstw do- mowych emerytów i rencistów były wydatki na zdrowie, które stanowiły 8,3% wszystkich wydatków. Cowięcej,zmianastrukturywydatkówgospo- darstw domowych następować będzie szcze- gólnie wśród gospodarstw, których głów- nymźródłemutrzymania są dochody ze świad- czeń społecznych. Wówczas wydatki na żyw- ność i mieszkania stanowią 57,4% wydatków w gospodarstwie, a gdy gospodarstwo domo- we zamieszkiwane jest wyłącznie przez osoby starsze wynik ten wynosi aż 82,8%. Srebrna konsumpcja – czyli jaka? Zatem wraz ze wzrostem udziału w struktu- rze społecznej osób w wieku poprodukcyj- nym zmianie ulegać będzie stan i struktura konsumpcji w gospodarce. Na znaczeniu zyskają wydatki na pokrycie kosztów stałych związane z żywnością i kosztami mieszkań, a także wydatki związane ze zdrowiem. Stra- cą na znaczeniu wydatki na transport, odzież, czy wyposażenie mieszkań. Z kolei mniej osób w wieku produkcyjnym w strukturze społecznej wymusi koniczność dostosowania kadr do pracy w branżach, które zyskają na znaczeniu. Efektem będzie wzrost liczby miejsc pracy oraz znaczenia w gospodarce przedsiębiorstw oferujących produkty wchodzące w skład koszyka dóbr i usług osób w wieku poprodukcyjnym. Zjawisko depopulacji państwa określane jest jako stan zmniejszania się liczby ludności zamieszkującej dane terytorium. Przyczyną tego zjawiska jest przewaga liczby zgonów nad liczbą urodzeń przy udziale ujemnego salda migracji zagranicznych. Już w ostatnim roku, zgodnie z pojawiającymi się informa- cjami było widać rekordową ilość zgonów (najwięcej od 1946 roku, przy jednoczesnej najmniejszej od kilkunastu lat liczbie uro- dzeń), to są fakty potwierdzające opisane prognozy. Zjawisko to szczególnie jest istot- ne gdy nie jest następstwem zdarzeń nad- zwyczajnych, takich jak wojny, epidemie czy rewolucje, a wynika ze strukturalnej zmiany liczby ludności. Dokładnie tak zjawisko to wygląda w dzisiejszej Polsce. Wzrost liczby Źródło:GUS, Sytuacja gospodarstw domowych w 2018 r. w świetle wyników badania budżetów gospodarstw domowych, Warszawa 2019 r. Wykres 2. Struktura przeciętnych miesięcznych wydatków na 1 osobę w gospodarstwach domowych (w % wydatków ogółem) w 2018 r. osób starczych przekładać się będzie na co- raz większą liczbę zgonów i mniejszą liczbę narodzin. Sprzężenie tych zjawisk prowadzić będzie nieuchronnie do coraz mniejszej licz- by ludności w Polsce. Zmiany w strukturze wiekowej oraz zmiany w strukturze konsumpcji niosą ze sobą istot- ne wyzwania w obszarze polityki gospodar- czej państwa, a także konieczność adaptacji firm do nowych warunków. Ukształtowanie się konsumpcji skierowanej do przedstawi- cieli gospodarstw domowych zorientowa- nych w przytłaczającej większości na zakupie żywności, produktów związanych ze zdro- wiem oraz wydatkach na utrzymanie miejsca zamieszkania determinować będą sytuację spadku znaczenia innych działów gospodar- ki. Coraz mniejsza liczba ludności sprawi, że spadnie zapotrzebowanie na nowe mieszka- nia i inwestycje budowlane. Przy populacji mniejszej o kilka milionów osób potrzeby mieszkaniowe będą zaspokojone. Mniejsza liczba ludności determinować bę- dzie także mniejsze zapotrzebowanie na po- wierzenie użytkową biur czy sklepów. Wraz z rozwojem technologii oraz starzeniem się społeczności, która jest aktywna cyfrowo zmaleje znaczenie sklepów stacjonarnych na rzecz e-handlu i dostaw towarów do domu. Z czasem można spodziewać się opustosza- łych galerii handlowych, czy dzielnic biuro- wych, które z powodu braku najemców nie będą w stanie się utrzymać. Przestrzeń ta może ulec znaczącej przebudowanie i ada- ptacji do innych form spędzania czasu. Mniejsza liczba ludności w wieku produkcyj- nym obniży także popyt na transport oraz konieczność inwestowania w infrastrukturę transportową. Efektem tych zjawisk będzie także mniejsza liczba i wartość inwestycji budowlanych. Warto jednak podkreślić, że niezbędne będzie utrzymanie infrastruktu- ry transportowej oraz mieszkalnej powstałej w czasie większego zapotrzebowania. Powsta- jące obecnie oraz w ciągu najbliższej dekady inwestycje infrastrukturalne będą musiały być utrzymywane przez mniejszą liczbę osób z nich korzystających. Co generować będzie znaczne koszty utrzymania tych obiektów. Srebrne dzielnice - Silver district W obszarze usług społecznych możliwym do ziszczenia się scenariuszem jest brak za- potrzebowania na obiekty użyteczności pu- blicznej związane z opieką nad dziećmi, czy placówek szkolnych w dużych miastach. Dzi- siejsze dzielnicy ludzi młodych mogą prze- obrazić się w dzielnice seniorów – „silver district”. Wartym rozważania jest zaplano- wanie jak obiekty te i ich przestrzeń wyko- rzystać w przyszłości. Przygotowując infra- strukturę np. na potrzeby edukacji – szkoły, przedszkola, już dzisiaj warto je projektować w taki sposób, żeby można było niewielkim nakładem dostosować je np. do standardów placówek opiekuńczych, czy domów opieki. Dzięki temu, będziemy mogli w łatwy i szybki sposób przekształcać budynki do bieżących potrzeb. Wśród niezbędnych decyzji jest nie tylko określenia przeznaczenia obiektów, ale także źródeł ich finansowania.