Credit Manager Magazine 9/2021

21 CREDIT MANAGER MAGAZINE WRZESIEŃ / SEPTEMBER 2021 Zatory płatnicze - prawo i praktyka biznesowa Zatory płatnicze powstają, gdy przedsiębiorca nie otrzymuje w terminie zapłaty za towar lub usługę, które dostarczył do klienta. W ich konsekwencji następuje zahamowanie rozwoju przedsiębiorstwa - pojawiają się np. trudności z wprowadzeniem na rynek nowych produktów, maleją fundusze wynagrodzeń, ogranicza się zatrudnienie, brakuje środków na inwestycje. adw. Michał Kwieciński Partner Zarządzający, RK Legal Poza uratą należnych mu dochodów przed- siębiorca często ponosi jeszcze dodatkowe koszty związane z szukaniem alternatywnych źródeł finansowania oraz dochodzeniem na- leżności. Zwykle jest także zmuszony do pod- noszenia cen produktów lub usług, co bez- sprzecznie wpływa na jego konkurencyjność, ale także na sytuację konsumentów. W naj- trudniejszych przypadkach zatory płatnicze mogą zagrażać istnieniu firmy. Co zaskaku- jące, z badań rynkowych wynika, że aż 55% mikro, małych oraz średnich przedsiębior- ców nie korzysta z prawa naliczania odsetek za opóźnienie płatności oraz rekompensaty w minimalnej wysokości 40 euro, a aż 4% z nich nie ma wiedzy na temat dyrektywy UE dot. zwalczania opóźnieńwpłatnościach. Tyl- ko 14% podmiotów MŚP oraz 13% dużych firm potwierdziło, że zawsze w procesie win- dykacji dochodzą obok należności głównej, odsetek za opóźnienie oraz zryczałtowanej rekompensaty. 1 Zaskakujące, jak niewielka część przedsiębiorców jest świadoma wszyst- kich możliwości dochodzenia swoich środ- ków. Sprawdźmy więc, jak wygląda stan pra- wny i praktyka biznesowa w tym zakresie. UE walczy z problemem nie od dziś Unia Europejska starała się walczyć z proble- mem zatorów płatniczych poprzez Dyrektywę ParlamentuEuropejskiegoiRady3000/35/WE z 29 czerwca 2000 r. w sprawie zwalczania opóźnień w płatnościach w transakcjach han- dlowych. Sytuacja na rynku nadal jednak wymagała ingerencji, dlatego w 2011 r. uchwa- lono dyrektywę 2011/7/UE w sprawie zwal- czania opóźnień w płatnościach w transak- cjach handlowych, która zastąpiła poprzednie uregulowania. Problem zatorów płatniczych, który występował we wszystkich państwach członkowskich planowano rozwiązać poprzez zmianę w kierunku kultury tzw. szybkich płat- ności. Państwa członkowskie były zobowiąza- ne do wprowadzenia w życie przepisów usta- wowych, wykonawczych i administracyjnych niezbędnych do wykonania tej dyrektywy do 16 marca 2013 r. Jakie usprawnienia wprowadziła dyrektywa 2011/7/UE? Jej przepisy mają zastosowanie do wszystkich płatności, które stanowią wynagrodzenie w transakcjach pomiędzy przedsiębiorcami, a także do tych pomiędzy przedsiębiorcami i władzami publicznymi. Wprowadzone zo- stało m.in . prawo naliczania odsetek za opóź- nienie w płatnościach w ramach transakcji handlowych. Ich wysokość ustalono na co najmniej osiem punktów procentowych po- nad stopę referencyjną stosowaną przez Euro- pejski Bank Centralny od dnia następującego po dacie płatności. Wprowadzono również rekompensatę za koszty odzyskiwania na- leżności w wysokości co najmniej 40 euro. Nie są to jednak jedyne sposoby na walkę z odległymi, często wymuszanymi, termina- mi zapłaty przewidzianymi w niniejszym ak- cie prawnym. Termin zapłaty w stosunkach między przedsiębiorcami nie powinien prze- kraczać 60 dni kalendarzowych, a przypadki jego przedłużenia mają być analizowane pod kątem ewentualnej rażącej nieuczciwości wo- bec wierzyciela. Organy publiczne są zobo- wiązane opłacać towary i usługi w ciągu 30 dni. Tylko w wyjątkowych okolicznościach, termin płatności może zostać wydłużony do 60 dni. Organy krajowe są również zobligo- wane do podjęcia działań zwiększających świadomość obywateli na temat istniejących środków zaradczych w przypadku opóźnień w płatnościach. Przepisy przewidywały także minimalny za- kres harmonizacji i dawały pole do wprowa- dzenia przez państwa członkowskie korzyst- niejszych dla wierzyciela uregulowań niż te, które są niezbędne dla spełnienia jej wymo- gów. Wwyniku implementacji powyższej dy- rektywy w polskim systemie prawnym 8 mar- ca 2013 r. uchwalono Ustawę o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, która doczekała się obszernej nowelizacji w 2019 r. Od 1 stycznia 2020 r. obowiązuje jako „Usta- wa o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnie- niom w transakcjach handlowych”. Zmiany mają na celu polepszenie sytuacji wierzycieli w stosunkach między profesjonalnymi pod- miotami. Wzmocniono pozycję wierzyciel, zwłaszcza z sektora mikro, małych i średnich przedsiębiorstw oraz umożliwiono mu po- krycie kosztów związanych z opóźnieniem w zapłacie. Część rozwiązańmiała także znie- chęcać dłużników do niedotrzymywania ter- minów płatności. „Unia Europejska starała się walczyć z problemem zatorów płatniczych poprzez Dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 3000/35/WE z 29 czerwca 2000 r. w sprawie zwalczania opóźnień w płatnościach w transakcjach handlowych.” PRAWO