Credit Manager Magazine 3/2023

46 www.creditmanagermagazine.pl MARZEC / MARCH 2023 o poddaniu się egzekucji z art. 777 § 5 k.p.c. jako element obligatoryjny wskazuje jedynie zdarzenie. Upływ terminu lub ziszczenie się zdarzenia podlegają badaniu w postępowaniu klauzu- lowym, gdyż warunkują nadanie aktowi no- tarialnemu klauzuli wykonalności, o czym będzie mowa w dalszej części. Termin wystąpienia z wnioskiem o nadanie klauzuli wykonalności Charakterystyczną cechą aktu notarialnego określonegow art. 777 § 1 pkt 5 k.p.c. jest obo- wiązek wskazania terminu, w którym wie- rzyciel może wystąpić o nadanie klauzuli wy- konalności aktowi notarialnemu. Po upływie tego terminu akt notarialny traci status tytu- łu egzekucyjnego. Forma oświadczenia Oświadczenie dłużnika o poddaniu się eg- zekucji może zostać sporządzone jedynie w formie aktu notarialnego. Oświadczenie to może przybrać postać odrębnego dokumen- tu. Oświadczenie o poddaniu się egzekucji zawarte w odrębnym akcie notarialnym jest skuteczne bez względu na to, w jakiej formie została sporządzona czynność prawna, z któ- rej wynika roszczenie. Postępowanie klauzulowe Nadanie klauzuli wykonalności tytułowi eg- zekucyjnemu, aktowi notarialnemu zawiera- jącemu oświadczenie dłużnika o poddaniu się egzekucji, na podstawie art. 777 § 4 i 5 k.p.c., powoduje że tytuł egzekucyjny staje się tytułem wykonawczym, i nadaje się do wykonania w drodze egzekucji. Wniosek o nadanie klauzuli wykonalności składa wierzyciel do sądu rejonowego według właściwości ogólnej dłużnika (miejsca za- mieszkania lub siedziby dłużnika). Wniosek podlega niewielkiej opłacie sądowej w stałej wysokości - 50,00 złotych. Sąd powinien roz- poznać wniosek niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie 3 dni od dnia jego zło- żenia. Termin ten ma jednak wyłącznie cha- rakter instrukcyjny, nie została przewidziana żadna sankcja za jego uchybienie przez sąd. Postępowanie w przedmiocie nadania klau- zuli wykonalności rozpoznawane jest na posiedzeniu niejawnym, bez udziału stron. W toku postępowania o nadanie klauzuli wy- konalności uprawnienia sądu są ograniczo- ne, nie dochodzi do rozpoznania sprawy cy- wilnej (jej osądzenia), nie zwalnia to sądu w żadnym razie od zweryfikowania zasadności wniosku o nadanie klauzuli wykonalności. Sąd bada wniosek pod względem formalnym jak i w ograniczonym zakresie pod względem merytorycznym. Odmowa nadania klauzuli wykonalności (przesłanki merytoryczne) Do czasu zmiany przepisów postępowania cywilnego ustawą z 4.7.2019 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw i wprowadze- nia art. 7821 k.p.c. sąd w postępowaniu o na- danie tytułowi egzekucyjnemu klauzuli wy- konalności nie badał kwestii merytorycznych związanych z istnieniem obowiązku świad- czenia, jego zgodności z prawem czy zasada- mi współżycia społecznego. W aktualnym stanie prawnym na sąd został nałożony obowiązek odmowy nadania klauzuli wykonalności w dwóch przypadkach, jeżeli: • w świetle okoliczności sprawy jest oczy- wiste, że wniosek jest sprzeczny z prawem albo zmierza do obejścia prawa; • z okoliczności sprawy i treści tytułu egze- kucyjnego wynika, że objęte tytułem wy- konawczym roszczenie uległo przedaw- nieniu, chyba że wierzyciel przedstawi do- kument, z którego wynika, że doszło do przerwania biegu terminu przedawnienia. Sąd rozpoznający wniosek obligatoryjnie bada czy nie zaistniała jedna z dwóch przesłanek wskazanych powyżej; a w przypadku ich ustalenia sąd odmawia nadania klauzuli wy- konalności, co w praktyce prowadzi do wy- dania postanowienia o oddaleniu wniosku. Sprzeczność wniosku o nadanie klauzuli wy- konalności z prawem według przepisów po- winna wynikać „z okoliczności sprawy” (co stanowi zwrot niedookreślony, niedoprecyzo- wany) i być „oczywista” (co stanowi element ocenny); sprzeczność taka powinna wynikać z treści wniosku i dołączonych do niego do- kumentów, ewentualnie z informacji uzyska- nych przez sąd z urzędu. 3 Powinna być wi- doczna dla sądu „na pierwszy rzut oka”, bez dokonywania pogłębionej analizy przez sąd, a to z racji ograniczonych możliwości dowo- dowych w toku postępowania klauzulowego. Natomiast zamiar obejście prawa związany jest z nadużycie prawa, uczynnieniem użyt- ku z prawa wbrew celowi i funkcji, dla której prawo zostało ustanowione. 4 Sąd odmówi nadania klauzuli, gdy z okolicz- ności sprawy i treści tytułu egzekucyjnego wynika, że objęte tytułem wykonawczym roszczenie uległo przedawnieniu, chyba że wierzyciel przedstawi dokument, z którego wynika, że doszło do przerwania biegu ter- minu przedawnienia. Regulacja ta wiąże się z rozwiązaniem, iż sąd bierze pod uwagę z urzędu przedawnienie roszczenia przysłu- gującego przeciwko konsumentowi. Jeżeli za- tem jest to roszczenie stwier-dzone tytułem egzekucyjnym, touwzględnienieprzedawnie- nia nastąpi na etapie postępowania klauzulo- wego, chyba że wierzyciel wykaże, że dopro- wadził do przerwania biegu przedawnienia. 5 Oddalenie wniosku o nadanie klauzuli wykonalności (przesłanki formalne) W praktyce kluczowe znaczenie dla uzy- skania klauzuli wykonalności ma treść aktu notarialnego, treść wniosku oraz dokumen- ty załączone do wniosku. Przepisy art. 777 § 1 pkt 4) i 5) k.p.c. szczegółowo wymieniają konieczne elementy skutecznego złożenia oś- wiadczenia o dobrowolnym poddaniu się egzekucji. Brak któregokolwiek z elementów „Świadczenie polegające wykonaniu przez dłużnika winno być określone w akcie w taki sposób, który nie budzi wątpliwości co do przedmiotu i rozmiaru. Jeżeli oświadczeniem objęte jest świadczenie pieniężne oznacza się je kwotowo. Nie ma przeszkód, aby aktem zostały objęte świadczenia okresowe (np. raty ugody).” „Dobrowolne poddanie się egzekucji to sposób uzyskania tytułu egzekucyjnego bez konieczności prowadzenia sporu sądowego. To oświadczenie dłużnika, w formie aktu notarialnego, w którym zobowiązuje się do wykonania swojego obowiązku względem wierzyciela: zapłaty sumy pieniężnej, wydania rzeczy czy nieruchomości.” PRAWO