Credit Manager Magazine 3/2023

13 www.creditmanagermagazine.pl MARZEC / MARCH 2023 WYWIAD Rachunkowość kreatywna dużym wyzwaniem analizy finansowej Gdy na początku 2020 roku, a zatem bezpośrednio po pojawieniu się pandemii COVID-19, rozpoczęliśmy cykl webinariów na temat analizy finansowej w dobie COVID-19, nie wiedzieliśmy ani ile pandemia potrwa, ani też jaki będzie miała wpływ na finanse firm. Na początku 2022 roku, gdy wydawało się, że największy w XXI wieku kryzys mamy „opanowany”, sytuacja za wschodnią granicą, całkowicie zmieniła rzeczywistość. Rozpoczynamy zatem analizowanie sprawozdań finansowych za kolejny, już trzeci, burzliwy rok. Redaktor Naczelny Credit Manager Magazine rozmawia o wyzwaniach w analizie finansowej z Piotrem Rybickim, biegłym rewidentem, ekspertem Corporate Governance, członkiem Rady Programowej PICM. Robert Dyrcz: Jakich nowych wyzwań mo- żemy spodziewać się w analizie sprawozdań finansowych za miniony rok? Piotr Rybicki: Rzeczywiście. Pamiętam po- czątek 2020 roku, gdy pierwszy, ale i każdy ko- lejny z webinariów poświęcony analizie finan- sowej w czasie COVID-19, planowaliśmy nie wiedząc tak naprawdę o czym powiemy. Sy- tuacja była tak zmienna, że czasem z dnia na dzień pojawiały się nowe informacje całkowi- cie wywracające wcześniejsze. Ale paradoksal- nie dzięki tej sytuacji, i dzięki temu, że odbyło się aż 10 takich spotkań, można powiedzieć że jesteśmy lepiej przygotowani do analiz spra- wozdań finansowych w obecnym roku. Mimo tego, że sytuację COVID 19 trudno porównać do agresji Rosji na Ukrainę, to jednak pewne mechanizmy – związane z analizą – są powta- rzalne. A co nas czeka przy analizie rocznych wyników za 2022 rok? Pewne symptomy tego co możemy spodziewać się mieliśmy po ana- lizie wyników za 3 kwartały, gdy okazało się, dla grupy największych firm zatrudniających powyżej 50 pracowników, że średni przyrost przychodów to 30 proc, a zysku netto to 18. Ale to tylko trochę obrazuje sytuację jaka może nas spotkać przy sprawozdaniach finan- sowych i ich analizie za 2022 rok. RD: Co zatem będzie tym wyzwaniem? PR: Myślę żemożnamówić o 3 obszarach, któ- ry będą największymi wyzwaniami podczas analizy sprawozdań finansowych na 2022 r. Po pierwsze inflacja. Po drugie – wpływ na spra- wozdanie agresji Rosji na Ukrainę, i po trze- cie ryzyko rachunkowości kreatywnej, które zawsze towarzyszy dużej zmienności. RD: A zatem przede wszystkim inflacja? PR: Myślę, że tak. Wyzwaniem analizy jest nie tylko poziom inflacji w 2022 roku, ale przede wszystkim duże jej zróżnicowanie - zależnie od kategorii produktów, towarów czy usług. Oznacza to problemy w ocenie wpływu inflacji na konkretny podmiot - czy i ile przychody ze sprzedaży, ale też koszty, zwiększyły się tylko na skutek wzrostu cen, a jaki przyrost to przyrost organiczny. Jeżeli w takim sprawozdaniu finan- sowym informacja na temat wpływu inflacji na poszczególne wielkości bilansu oraz rachunku zysków i strat nie zostaną podane przez samą spółkę, to obawiam się że analiza będzie nie- zwykle trudna. RD: Nie ma ustawowego obowiązku opisania wpływu inflacji na sprawozdanie finansowe? PR: I tak i nie. Trzeba pamiętać, że z takwysoką inflacją mieliśmy ostatnio do czynienia 30 lat temu, gdy nasza wiedza, ale i zakres sprawoz- dawczości był zupełnie inny. Owszem w prze- pisach o rachunkowości jest obowiązek wyka- zania wszystkich istotnych informacji mają- cych wpływ na sprawozdanie finansowe i jego analizę, do tych istotnych na pewno zaliczymy inflację, ale czy tak rzeczywiście będzie że fir- my będą chciały, ale też czy będą potrafiły za- prezentować wpływ inflacji na sprawozdanie finansowe, to mam duże wątpliwości. Reko- mendacje w tym zakresie wydał Komitet Stan- dardów Rachunkowości, ale na ile one znajdą praktyczne zastosowanie i będą przydatne do analizy – czas pokaże. Zarówno w zakresie wpływu inflacji na sprawozdanie finansowe, jak i skutków agresji Rosji na Ukrainę. RD: Właśnie - po drugie - wpływ na sprawo- zdanie agresji Rosji na Ukrainę PR: Tak, a precyzyjnie to wpływ agresji Rosji na Ukrainę na działalność konkretnej firmy. I nie mam tutaj na myśli wsparcia finansowe- go, które bardzo wiele film udzieliło naszym wschodnim sąsiadom, ale przede wszystkim wpływ na działalność. Od zmian w kanałach sprzedaży, łańcuchach dostaw, czy też w ob- szarze HR. I tutaj również niezbędne będzie wskazanie w sprawozdaniu finansowym tych informacji, inaczej trudno sobie wyobrazić, że analizujący jego treść się tego domyśli. Anali- za wpływu na sprawozdanie finansowe agresji Rosji na Ukrainę ma znaczenie nie tylko dla analizy sprawozdań finansowych za 2022 rok, ale również na prognozowanie co może się wydarzyć w 2023 roku i latach kolejnych. A po to przecież przeprowadzamy analizy histo- rycznych wyników, by móc na tej podstawie zaprognozować co się wydarzy w przyszłości. RD: I trzeci obszar wyzwań… PR: To rachunkowość kreatywna. Związana z dużą zmiennością i ryzykiem, w sytuacji gdy trudno jest analizować sprawozdania finanso- we – właśnie z uwagi na wysoką inflację, czy wpływ istotnych zewnętrznych czynników, dużo trudniej wykryć wszelkie „naciągnięcia” w sprawozdaniach. Bo kiedy łatwiej ukryć skutki niewłaściwych decyzji z przeszłości, niż w czasie gdy mamy 30-procentowe wzrosty? Już w czasie pandemii to ryzyko mocno wzro- sło, a ten rok jest kolejnym trudny do oceny, a może i ostatnim gdy można pewne rzeczy ujawnić bez dużych konsekwencji. RD: Czy to wszystkie wyzwania stojące przed osobami, które będą analizowały sprawozda- nie finansowe za 2022 rok? PR: Zdecydowanie nie! To, że rok 2022 przy- niósł nowe wyzwania, nie znaczy, że dotych- czasowe znikły. Nadal zapewne będziemy mieli do czynienia z wieloma zdarzeniami o charakterze jednorazowym, czy też proble- my z oceną danych szacunkowych. Jest też bardzo prawdopodobnie, że pojawią się nowe – jeszcze dziś nie zidentyfikowane obszary, których dotychczas nie identyfikowaliśmy, a które mogą całkowicie odwrócić nasze do- tychczasowe myślenie. RD: Czyli interesujący czas dla analityków? PR: Tak, aczkolwiek chciało by się by był to ostatni tak burzliwy rok!