Credit Manager Magazine 2/2021

47 CREDIT MANAGER MAGAZINE Luty / february 2021 ANALIZA Ceny hurtowe energii elektrycznej w Polsce są aktualnie najwyższe w Unii Europejskiej 2020 przyniósł Polsce niechlubne miejsce na szczycie cen hurtowych energii elektrycznej w Unii Europejskiej. W kwietniu zeszłego roku Polska wyprzedziła Grecję pod wzglę- demcenhurtowych energii elektrycznej i pro- wadziła ten ranking przez ponad pół roku, do listopada. Pomimo niższego popytu zaobser- wowanego od kwietnia do czerwca podczas pandemii koronawirusa, ceny elektryczności w Polsce niemal nie drgnęły w porównaniu do ubiegłego roku, podczas gdy w większości innych państw odnotowano spadki. I chociaż w grudniu Grecja znowu przejęła prowadze- nie, wysoce prawdopodobne jest, że wkrótce znowu odzyskamy swoją pozycję, bo perspe- ktyw na zmianę trajektorii brak. Rozkładając problem wysokich cen energii elektrycznej w Polsce na czynniki pierwsze widzimy trzy główne powody takiej sytuacji. To drogi polski węgiel (i rosnące koszty emi- sji CO2), spadające ceny gazu, i niski udział OZE w produkcji energii elektrycznej. Przyj- rzyjmy się więc każdemu z nich po kolei. Drogi, drogi węgiel Węgiel kamienny odpowiadał za 2/3 udziału węgla w wytwarzaniu energii w 2019 r. i to właśnie produkcja elektryczności z węgla ka- miennego najczęściej odpowiada za cenę hur- tową energii elektrycznej w Polsce. Wmaju2019r.polskiwęgielstałsiędroższyod importowanego. Przykładowo sierpniu 2020 węgiel kamienny wydobywany w Polsce był o 18 EUR za tonę droższy od importowane- go, podczas gdy przez cały 2017 i 2018 r. pol- Ceny hurtowe energii elektrycznej w Polsce najwyższe w Europie Gdyby polityka energetyczna wzbudzała tyle sensacji co kolejki do szczepionek albo skoki narciarskie, powiedze- nie „Ceny jak na Batorym” z powodzeniem moglibyśmy zastąpić „Ceny jak na polskim rynku hurtowym energii elektrycznej”. Wymówić takie przysłowie przychodzi nieco powoli i niezgrabnie. Zgrabniej i szybciej z pewnością będą wycofywać się z Polski energochłonne biznesy i inwestycje jeżeli Polska dalej będzie trzymała się węgla. Przywiązanie do „czarnego złota”, podczas gdy reszta UE intensyfikuje działania na rzecz klimatu, tylko pogłębi problemy polskiej energetyki, prowadząc do zwiększonego uzależnienia od importu energii i podwyżek cen dla użytkowników końcowych. Małgorzata Kasprzak Junior Research Analyst w Ember ski węgiel był średnio 24 EUR na tonę tańszy od cen zarejestrowanych w porcie ARA. Pod- sumowując: w wyniku spadających cen wę- gla na świecie, Polska przepłacała za węgiel. Trend ten zaczął się nieco odwracać - w os- tatnich miesiącach można było zauważyć że importowany węgiel dzielnie goni polskie ceny. Tu jednak trzeba mieć na względzie to, że cena za tonę nie uwzględnia kalorycz- ności węgla. Polski węgiel jest o wiele mniej kaloryczny. Oznacza to, że potrzeba go więcej do wytworzenia tej samej ilości energii elek- trycznej niż w przypadku węgla importowa- nego. Na domiar złego polski węgiel jest na ogół bardziej zanieczyszczony co sprawia, że jego użycie generuje dodatkowe koszty w po- staci czyszczenia kotłów w elektrowniach. Prawdziwą węglową bolączką Polski nie jest jednak cena samego węgla ani jego czystość, a szybujące ceny uprawnień do emisji CO2. Jako kraj z największym udziałemwęgla w pro- dukcji energii elektrycznej w UE, wysokie ce- ny emisji CO2 uderzają w Polskę najbardziej. Ibrakperspektywynazmianętrajektoriitychcen jest najbardziej zatrważający z punktu widze- nia rynkucen hurtowego energii elektrycznej. Spadki cen gazu Kolejną falą uderzeniową dla Polski w 2020 były spadki cen gazu. Biorąc pod uwagę koszt obsługi elektrowni gazowych i węglowych (uwzględniając ceny uprawnień emisji CO2) od kwietnia 2019 r. aż do końca zeszłego roku taniej byłowytwarzać energię elektryczną z ga- zu niż z węgla kamiennego. Dlaczego ceny gazu miałyby wpływać na ceny energii elek- trycznej w Polsce? No właśnie, nie wpływają. W wielu krajach istnieje rezerwa elektrowni gazowych. Takich rezerw w Polsce nie ma, co sprawia że polskie ceny hurtowe energii elek- trycznej pozostają odporne na fluktuacje cen gazu.Zmiennośćcengazujestjednakznamien- na. To właśnie ona powinna być wskazówką, że gaz nie może być odpowiedzią na zapotrze- bowanie na tańsze źródła energii. W szcze- gólności widać to teraz - ceny gazu już zaczęły wracać do poziomu sprzed kwietnia 2020. Niski udział OZE W całej Europie już od ponad dekady w go- dzinach, w których można liczyć na sporą produkcję energii z wiatru lub słońca, ceny hurtowe spadają, bo – w sytuacji, gdy można ograniczyć produkcję energii z najdroższych źródeł, ceny hurtowe są wyznaczane przez tańsze elektrownie. Polskama jeden z najniższychodsetkówudziału OZE o zerowych kosztach krańcowych w pro- dukcji energii w Europie – zaledwie 17% – więc w skali roku praktycznie żadne godziny nie zale- żą w Polsce od OZE o zerowych kosztach. „Prawdziwą węglową bolączką Polski nie jest jednak cena samego węgla ani jego czystość, a szybujące ceny uprawnień do emisji CO2.”