Credit Manager Magazine 2/2021

20 CREDIT MANAGER MAGAZINE Luty / february 2021 ANALIZA BRANŻOWA Czy podatek cukrowy wyjdzie firmom na zdrowie? Wejście w życie ustawy wprowadzającej tzw. podatek cukrowy w dniu 1 stycznia 2021 r., w warunkach kryzysu, w jakim znalazła się branża napojowa spowodowanego zarówno pierwszą jak i obecną falą pandemii COVID19, ma bardzo poważne negatywne skutki dla całej polskiej branży napojowej. Nowy podatek, który Rząd z ważnego dla siebie powodu, nazywa opłatą, oznacza obciążenie przedsiębiorców podatkiem, którego wysokość jest nieadekwatna do obecnej bardzo mocno osłabianej kondycji finansowej firm. Dla większości z nich, w tym szczególnie małych i średnich, podatek ten będzie oznaczał praktycznie 100% wzrost kosztów i konieczność zapłacenia podatku, w rzeczywistości obrotowego, pomimo braku dochodów ze sprzedaży produktu. Andrzej Gantner Dyrektor Generalny, Wiceprezes Zarządu Polskiej Federacji Producentów Żywności Związku Pracodawców Obowiązek ten został wprowadzony bez żad- nego okresu przejściowego. W sytuacji braku wystarczających środków finansowych ozna- cza albo powstanie już w lutym zaległości fi- nansowych w stosunku do Skarbu Państwa, co jak wiadomo może mieć bardzo poważne konsekwencje dla firmy, łącznie z blokadą jej działalności, albo koniczność sfinansowania zobowiązania poprzez zaciągnięcie kredytu lub kosztem np. płatności dla dostawców. Ustawa nakładająca opłatę cukrową będącą w rzeczywistości podatkiem została opraco- wana w sposób pośpieszny, bez wymaganej prawem oceny skutków regulacji dla sektora małych i średnich przedsiębiorstw. Zawiera szereg błędów i luk, które wywołają chaos w łańcuchu produkcji i dostaw całej branży napojowej. Wprowadza obciążenia i sposób ich poboru niemożliwy do realizacji przez przedsiębiorców w normalnych warunkach, nie mówiąc o obecnym kryzysie, którego czas trwania i skutki trudne są do przewidzenia. Proces legislacyjny ustawy należy do jednych z najbardziej kuriozalnych w historii Polskiej legislacji gospodarczej. Sama ustawa jak i po- prawka zmieniająca jej termin wejścia w ży- cie zawarta w ustawie o zmianie niektórych ustaw w celu zapewnienia funkcjonowania ochrony zdrowia w związku z epidemią CO- VID-19 oraz po jej ustaniu, są wadliwe za- równo z punktu widzenia procesu legislacyj- nego jak i zgodności z Konstytucją RP. W dniu 14 lutego 2020 r. Sejm uchwalił usta- wę cukrową. Termin wejścia w życie tej usta- wy został określony datą dzienną – zgodnie z art. 13 ustawy, jej wejście w życie zostało przewidziane na dzień 1 lipca 2020 r. W dniu 14 sierpnia 2020 r. Sejm odrzucił weto Senatu i uchwalił ustawę. W takim sta- nie faktycznym – gdyby została podpisana przez Prezydenta – termin wejścia w życie ustawy cukrowej przypadłby przed dniem zakończenia procesu ustawodawczego, jej podpisaniem przez Prezydenta i ogłosze- niem, a nowy podatek zacząłby obowiązywać z mocą wsteczną. Sejm podjął próbę znowelizowania ustawy cukrowej, jednak z naruszeniem trybu usta- wodawczego. W dniu 21 lipca 2020 r. pod- czas posiedzenia sejmowej Komisji Zdrowia zgłoszona została poprawka do ustawy z dnia 24 lipca 2020 r. o zmianie niektórych ustaw w celu zapewnienia funkcjonowania ochrony zdrowia w związku z epidemią COVID-19 oraz po jej ustaniu („ustawa epidemiczna”), mająca na celu nowelizację ustawy cukro- wej. Poprawka ta modyfikuje termin wejścia w życie nieobowiązującej jeszcze ustawy cu- krowej na dzień 1 stycznia 2021 r. Pomimo negatywnej opinii obecnych na sali prawni- ków Biura Legislacyjnego Kancelarii Sejmu poprawka została przegłosowana i wprowa- dzona do tekstu projektu ustawy. W trakcie dalszych prac nad ustawą epide- miczną w Senacie przepis dotyczący ustawy cukrowej został uchwałą Senatu skreślony. Sejm odrzucił poprawkę Senatu, co stanowi oczywiste naruszenia prawa poprzez znowe- lizowanie ustawy nieistniejącej w polskim porządku prawnym. Podkreślić trzeba, że zgodnie z podstawowy- mi zasadami dotyczącymi legislacji, do czasu ogłoszenia ustawy cukrowej w Dzienniku Ustaw, ustawa ta nie istnieje w polskim syste- mie prawa. Wynika to z faktu, że ustawy jako akty prawne stają się elementem obowiązu- jącego systemu prawa dopiero wówczas, gdy dokonano w stosunku do nich ostatniej czyn- ności w łańcuchu składającym się na proces jej stanowienia 1 . Brak ogłoszenia ustawy w Dzienniku Ustaw powoduje, że w sensie formalnym akt, który mógłby podlegać no- welizacji nie istnieje. Ustawa nieogłoszona nie posiada bytu prawnego, nie obowiązuje i nie stanowi źródła prawa powszechnie obo- wiązującego. Co więcej, przepisy nowelizujące ze swojej istoty zawierają dwa elementy. Pierwszy to usunięcie z obowiązującego porządku praw- „Między innymi duże kontrowersje budzą kwestie dotyczące m.in. zwrotów towarów, zasad zaokrąglania wysokości opłaty, niespójnych z regulacjami UE, naliczania opłat od napoi otrzymywanych z syropów, które same w sobie podlegają nowej opłacie.”