Credit Manager Magazine 9/2023

ANALIZA dr Mateusz Guzikowski Departament Edukacji i Wydawnictw NBP „Rynek pracy, który jednakowo potrzebowałby pracowników młodych i starszych ze względu na ich zróżnicowane umiejętności, stałby się atrakcyjny dla każdej grupy wiekowej. Dążenie do stworzenia takiego rynku pracy spowodowałoby większą chęć kontynuowania zatrudnienia przez osoby starsze bez konieczności ustawowego podnoszenia wieku emerytalnego.” Druga grupa instrumentów ma na celu zmniejszenie odpływu pracowników z rynku pracy. Narzędziem, które jako pierwsze przychodzi na myśl, jest podniesienie wieku emerytalnego. Jest to jednak rozwiązanie, które zazwyczaj jest jedynie pokazaniem społeczeństwu, że podejmuje się działania, które mają uratować system emerytalny, choć w istocie obnażają słabość (a może raczej: nieudolność) rządu w rozwiązywaniu problemów demograficznych. W rzeczywistości podniesienie wieku emerytalnego bez wdrażania fundamentalnych zmian na rynku pracy i w systemie emerytalnym jest jedynie działaniem pozornym, które uderza w starszych pracowników. Podobnie nieefektywnym rozwiązaniem dziś funkcjonującym jest ochrona osób w wieku przedemerytalnym. Nie chodzi jednak o to, że taka ochrona nie jest potrzebna. Chodzi o to, że osoby zbliżające się do wieku ochronnego bardzo często są zwalniane przez pracodawcę, co stawia je w bardzo złym położeniu w kontekście poszukiwań nowej pracy. Mimo kryzysu pandemicznego, a następnie wojny w Ukrainie mamy niskie bezrobocie, a polski rynek pracy jest niebywale chłonny. Świadczy o tym chociażby fakt przyjęcia uchodźców wojennych z Ukrainy i zapewnienia im dostatecznej liczby miejsc pracy bez negatywnych skutków w postaci zastąpienia nimi (tańszymi) krajowych (droższych) pracowników i wzrostu bezrobocia wśród Polaków. Rynek pracy cechujący się tak dużą chłonnością zapewni zatem odpowiednią liczbę miejsc pracy dla osób z różnych kategorii wiekowych – zarówno tych starszych, jak i młodszych. Należy więc zacząć od zmiany nastawienia przedsiębiorców-pracodawców w kierunku większego szacunku dla pracy osób starszych i ich doświadczenia. Zamiast uznawać ich wiek za wadę oraz podkreślać ich zmniejszające się kompetencje (np. mniejszą siłę fizyczną czy zdolność uczenia się nowych rzeczy), Znacznie bardziej wskazana byłaby zmiana myślenia pracodawców o starszych pracownikach. Jeszcze w latach 90. XX w. funkcjonowało na polskim rynku pracy przekonanie o tym, że starsze osoby powinny odchodzić z rynku pracy, ustępując miejsca młodym, wchodzącym na ten rynek. Było to ściśle związane z wysokim bezrobociem i faktyczną konkurencją o miejsca zatrudnienia. Dzisiaj sytuacja w Polsce jest zgoła inna. należałoby uwydatniać ich zdolności i nabytą z długoletnim stażem wiedzę i doświadczenie. Rynek pracy, który jednakowo potrzebowałby pracowników młodych i starszych ze względu na ich zróżnicowane umiejętności, stałby się atrakcyjny dla każdej grupy wiekowej. Dążenie do stworzenia takiego rynku pracy spowodowałoby większą chęć kontynuowania zatrudnienia przez osoby starsze bez konieczności ustawowego podnoszenia wieku emerytalnego. Osoby starsze, wiedząc, że są wciąż poszukiwane przez pracodawców, otrzymując wybór „czy pracować dalej, czy nie pracować?” chętniej decydowałyby się na pozostanie na rynku pracy. Autor wyraża własne opinie, a nie oficjalne stanowisko NBP. WRZESIEŃ / SEPTEMBER 2023 www.creditmanagermagazine.pl 59