Credit Manager Magazine 4/2024

Szanowni Państwo, „Poznaj chwilę stosowną” – to powiedzenie przypisywane jest do Pittakosa z Mityleny, jednego z siedmiu mędrców, czyli grupy wybitnych działaczy i reformatorów, żyjących w starożytnej Grecji pomiędzy końcem VII i połową VI wieku p.n.e.. „Wiele jest momentów rozstrzygających ostatecznie o tym, czy państwo się rozpadnie, czy rozwali się okręt, czy ulegnie zagładzie organizm jakiejś żywej istoty” – tak z kolei mawiał Platon w swoich „Prawach”. Okres przełomowy, a dokładniej mówiąc szczególny typ takiego okresu, w starożytności oznaczono terminem kairos . Kairos to sprzyjający czas decyzji, który niewykorzystany miałby niekorzystny wpływ na dalsze koleje życia. Kairos to pojęcie oznaczające zwrotny moment życiowy (kryzys), w którym człowiek jest zmuszony przez los do podjęcia rozstrzygającej decyzji, która radykalnie odwraca dotychczasowy bieg zdarzeń. Czy świat w którym żyjemy, pod względem gospodarczo-społecznym, ale też osobistym, to taki właśnie kairos ? Jak wskazuje ks. Aleksander Usowicz, filozof i teolog, opisując okres przełomowy trzeba wskazać na trzy jego elementy składowe: W okresie takim występują sytuacje trudne, dramatyczne, czasem nawet graniczne. 1. Sytuacje te powodują decyzje wielkiej wagi, o bardzo doniosłych następstwach. 2. Decyzje z kolei stają się źródłem procesów, które zmieniają charakter życia i działania jednostki lub grupy społecznej, na przykład narodu. 3. Sytuacje trudne w okresie przełomu powstają na skutek zagrożeń, niebezpieczeństw i schorzeń życia społecznego. Jednym z bardziej groźnych schorzeń jest rozprzestrzenianie się strachu. Panowanie strachu prowadzi do małoduszności, a tym samym do pewnego rodzaju paraliżu działania. Oprócz tego strach utrudnia zaspokojenie potrzeby bezpieczeństwa. Drugim ważnym składnikiem okresu przełomowego są decyzje ludzkie . W okresie przełomowym sytuacje trudne stają się wezwaniem do podjęcia ważnych decyzji. Liczące się decyzje okresu przełomowego wiążą się z odwagą i mądrością. Kairos wymaga porządkowania, wprowadzania ładu. W okresie przełomowym przede wszystkim trzeba widzieć konkrety, nie tracąc zarazem wizji całości, obserwować poszczególne drzewa, a zarazem oglądać cały las. Ponadto okres taki wymaga zrozumienia nie tylko poszczególnych wydarzeń, które stanowią nieraz jedynie pewną stronę i to najmniej ważną zjawisk, ale także rozpoznania głębszego ich tła, rozumienia swoistej metahistorii . W tym wszystkim celuje mądrość. Uosobieniem ważnych decyzji w okresach przełomowych są liderzy, którzy, jak zauważa ks. Usowicz, powinni charakteryzować się aktywnością (ważniejsze jest działanie niż słowa i dyskusje), umiejętnością przystosowania się i ponownej adaptacji do zmieniających się okoliczności, oraz stanowczością i determinacją, połączoną z pewną elastycznością myśli i czynu. Trzecim elementem kairos są przemiany . Przemiany te są pozytywne, głębokie oraz trwałe. Przemiany nie prowadzą do katastrofy czy do pogorszenia, lecz przeciwnie, do udoskonalenia się i rozwoju. Dla Polski i naszego regionu, okresem przełomowym ( kairos ) były lata 1989-1990 oraz obchodzona w tym roku 20-ta rocznica wejścia do Unii Europejskiej. Jak poinformował Polski Instytut Ekonomiczny (PIE) w analizie poświęconej transformacji polityczno-gospodarczej po 1989 r. – Od 1990 do 2023 roku PKB Polski per capita wzrósł o 209 proc. W tym okresie PKB na mieszkańca wzrósł z 41 proc. średniego PKB państw wchodzących w skład dzisiejszej UE do 81 proc. W tym samym okresie tzw. Wskaźnik Rozwoju Społecznego (HDI) wzrósł w ostatnich latach o 23,2 proc., a wartość polskiego eksportu powiększyła się prawie 30-krotnie . Analitycy PIE wskazali, że szybki wzrost gospodarczy Polski po 1989 r. był możliwy dzięki szeregowi reform oraz napływowi bezpośrednich inwestycji zagranicznych (BIZ), których wartość w Polsce w latach 1990- 2022 wzrosła 334-krotnie. Ale to już przeszłość. W analizie PIE podkreślono, że Europa Środkowo- Wschodnia stoi nadal przed licznymi wyzwaniami związanymi z wojną w Ukrainie, kryzysem energetycznym i klimatycznym oraz konkurencyjnością gospodarek na świecie. Podczas odbywającego się w Warszawie XI Kongresu Polska Chemia prezes Polskiej Izby Przemysłu Chemicznego, prezes BASF Polska, pani Katarzyna Byczkowska powiedziała, że europejska branża chemiczna stoi przed kluczowym momentem w historii, od którego będzie zależała jej przyszłość. Wskazała, że kryzys energetyczny bardzo mocno wpływa na kwestię konkurencyjności przemysłu chemicznego w Europie. Jej zdaniem regulacje są również istotnym problemem dla branży. Z kolei prezes Polskiej Izby Przemysłu Chemicznego Tomasz Zieliński zwrócił uwagę, że jeszcze nie tak dawno Komisja Europejska ogłaszała reindustrializację przemysłu w Europie, a obecnie - jego zdaniem - obserwowana jest deindustrializacja Europy. „Dzisiaj Europa to po prostu zapaść, a Chiny to sytuacja rewelacyjna.” - powiedział Zieliński. – „Musimy zastanowić się, które elementy są ważne, abyśmy byli konkurencyjni” - dodał. Najnowsze dane statystyczne o wynikach finansowych przedsiębiorstw wskazują, że kombinacja słabszego popytu i spadku przychodów oraz podwyższone koszty odciskają piętno na wynikach polskich firm. O ile w poprzednich latach wysokiemu wzrostowi wynagrodzeń towarzyszyło zwiększanie obrotów i osiąganie wysokich historycznie marż, to teraz tego zjawiska nie widać. Jednym z powodów może być zwiększona skłonność konsumentów do oszczędzania i kiepska koniunktura za granicą. W latach 2022-2023, gdy inflacja wciąż się rozpędzała, polskie firmy mogły pochwalić się dobrą dynamiką przychodów. Ponadto ich rentowność pozostawała historycznie wysoka, i to pomimo wysokich stóp procentowych, uderzających w aktywność gospodarczą. Szczególnie widoczne to było w 2023 r. Teraz sytuacja jest całkiem inna: inflacja spada, a wyniki firm się pogarszają. Wszystko to powoduje swoisty gospodarczy paradoks: mimo ożywienia, ten rok wydaje się dla polskich przedsiębiorstw bardzo trudny. Dlatego zachęcam do lektury najnowszego wydania Credit Manager Magazine oraz rezerwacji terminu w kalendarzu na tegoroczną konferencję Credit Risk 2024 ! Mam nadzieje, że cała działalność PICM pozwoli Państwu mądrze przejść przez dzisiejszy kairos , a jako liderom ciągle się rozwijać i udoskonalać zarządzanie ryzykiem kredytowym. Robert Dyrc z Redaktor Naczelny Założyciel i Prezes Zarządu PICM www.creditmanagermagazine.pl CZERWIEC / JUNE 2024 4 OD REDAKCJI